Het Waarom Afrika

Sorry for you all English speaking people, this is a topic about ‘Why Africa’ and their problems, if at all problems, or do the West only see it as a problem.

Vraagstuk Waarom

Waarom. De vraag ‘waarom’ komt weer op. Dit keer in Nigeria. Als je als lezers dit vraagstuk beu bent kun je deze post beter nu meteen weg klikken. Maar de vraag ‘waarom’ houd me wederom bezig. Een korte uiteenzetting over mijn gedachten volgt.

Kort is nooit kort bij Cinderella. Dus beter om deze post geheel over te slaan als je mijn gedachtestroom beu bent.

Waarom?

Nigeria is een rijk land met erg veel grondstoffen, vruchtbare landbouwgrond, sterke gezonde mensen die trots zijn op hun afkomst. Zij werken hard.

Nigeria is een land dat zichzelf kan onderhouden. Zij behoeft geen steun vanuit Europa of Amerika of welk rijk land dan ook. Tenminste, zo komt het over al fietsende erdoorheen.

Nigeria is een mooi, aantrekkelijk land. Infrastructuur is nergens zo goed als hier, en hoewel ik maar een klein deel van het land gezien heb, een heel klein deel, kan ik zeggen dat wegen en scholen, samen met kerken en biertransport in overvloed aanwezig zijn.

Nigeria is een trots, liberaal, gastvrij land.

Nigerianen zijn een fijn, aangenaam, humoristisch volk. Dat niet alleen, de mannen zijn groot en gespierd, vriendelijk en direct. De vrouwen kunnen ook verrassend mooi zijn. Kinderen hebben respect.

Kortom, waarom de volgende vakantie eens niet naar Nigeria? Ja, jij, die dit leest, met je gezin. De mensen zullen je kinderen met open armen ontvangen, en jou net zo.

Maar die vraag ‘Waarom?’ blijft bestaan. Dit keer in een andere hoedanigheid. Al sprekend met het volk voel ik een duidelijke ontevredenheid. Een ontevredenheid die dieper gaat dan zoals wij hem in schattig, doch gecompliceerd, verzorgd en verwend Nederland vaak horen. In Nederland is ook niets goed volgens vele, maar dat is onzin. De anti corruptie commissie van de overheid heeft ontdekt dat sinds de olie getapt wordt, er $352 billioen gestolen of misbruikt is. Vier keer het bedrag dat westerse hulpacties aan heel West Afrika gedoneerd hebben in de afgelopen veertig jaar.

Op mijn vraag waarom het eten prijzig is, een gemiddelde maaltijd kost €1.50, krijg ik als antwoord dat iedereen naar de stad verhuisd en er weinig mensen overblijven om het land te verbouwen. Cassave komt voornamelijk uit het Noorden, maar veel producten worden gewoon geïmporteerd, dus prijzen zijn hoger. Ik zie aan het eind van mijn Nigeria avontuur pas stukken landbouw grond, maar nooit enorm grote stukken land. Agricultuur is bewerkelijk, zwaar en levert waarschijnlijk erg weinig op als bron zijnde. Ik groet de boeren daarom met extra schwung, omdat zij de leveranciers zijn van de heerlijke eba en fufu, en zij de mensen zijn met de laagste inkomens. De boeren van Nigeria zijn arm. Het winkelende volk in mall Shoprite te Enugu rijk. Bedwelmend rijk. Ook hier is een heel groot en duidelijk verschil tussen arm en rijk.

De vraag ‘Waarom’ kan hier zijn oorsprong misschien wel hebben.

Geboren in een land, in een continent, waar je dagelijks ziet hoe moeilijk het leven is als je arm bent, laat je gauw genoeg je onschuld verliezen. Een land waar je rijk kan zijn door hard werken. Of door niet te veel te werken maar slim zijn. Of door je kansen te nemen omdat je vader of je oom een hoge functie heeft, gewoon omdat hij daar gekomen is door vriendjespolitiek. Later zal ik jonge student Louis spreken die zegt zeker te zullen gaan emigreren omdat hij in zijn eigen land nooit een kans heeft consul of ambassadeur te worden, simpelweg omdat hij geen contacten heeft in zijn familie. De corruptie staat in de weg, zegt hij.

Bestaat er zoiets als geweten?

Zijn Afrikanen van oorsprong anders dan Europeanen, Amerikanen of Aziaten?

Zit het in hun bloed?

Het antwoord op allen is ‘nee’, naar mijns inzien. En ik vermoed dat dit zo is voor elk mens. Soms hoor je zeggen ‘het zit in zijn bloed’ of ‘alle Afrikanen zijn lui’, maar dan vraag ik mezelf af, als het in iemand zijn bloed zit, waarom zweet een Afrikaan meer dan ik doe? Dat terwijl ik uren op een dag fiets en de Afrikaan rustig zit te eten? Waarom drink ik onophoudelijk hete thee terwijl een Afrikaan smacht naar koud water? Waarom kan ik zo goed tegen de felle zon, fiets ik er uren doorheen, terwijl ik zo vaak hoor zeggen ‘is the sun not bothering you?’ En dat Afrikanen lui zouden zijn, dat is gewoon een vooroordeel. Zij zijn misschien minder vooruitstrevend. Is dat erg? Nee. Denk eens aan de rust van de herders, kamelendrijvers, bedoeïenen, boeren, bergvolkeren en nomaden. Waarom zou iedereen vooruitstrevend moeten zijn. Wat is er mis met eten fijn stampen. Je zult wel moeten als er geen elektriciteit is. Zie waar het toe leidt, vooruitstrevendheid, kijk in onze supermarkten, en je weet wat ik bedoel.

In mijn optiek zijn alle mensen gelijk. Er is geen wezenlijk verschil tussen een Gambiaan, een Afghaan, een Amerikaan, een Nigeriaan, een Pakistaan of een Columbiaan. Wij mensen zijn allemaal gelijk, daar ben ik van overtuigd.

Hoewel ik wel in ben gaan zien dat Afrikanen een andere instelling hebben, en dat werd me telkens bevestigd door mensen die er lang hebben gewerkt, of nog steeds werkzaam zijn. Waar wij voor later onze schaapjes op het droge klaar leggen, denkt de gemiddelde Afrikaan niet zo aan morgen, wat er vandaag is, is genoeg voor nu. Zij leven inderdaad erg in het nu. Zelfs hun werkzaamheden zijn daar vaak op gebaseerd, zij kunnen hele dagen, 7 dagen per week werken, maar doen heel veel aan niksen, aan zitten en kijken. En dat is niet vreemd als je salaris heel laag is en iedereen om je heen dat ook doet. Of kijkend naar de natuur, waar zij toch heel lang op gesteund hebben, die blijft geven, vanzelf en elke dag opnieuw.

Meer Waaromen

Waarom blijft het zwart zijn en het blank zijn een aanhoudend vraagstuk?

Waarom lijken de blanken de zwarten te overheersen?

Waarom waren de blanken zo overheersend?

Waarom worden de zwarten gediscrimineerd?

Worden de zwarten gediscrimineerd?

De blanken worden gediscrimineerd in West Afrika.

De één is zwart, de ander licht bruin? Waarom is dit een punt van discussie?

Waarom worden witmakende producten aangeprezen door extreem licht bruin geboren mensen?

Waarom wordt licht bruin mooier gevonden dan zwart?

Waarom willen blanken bruin worden en discrimineren ze bruin?

Waarom wordt in West Afrika reclame gemaakt voor zwembaden, huizen en shoppingmalls door blanke gezinnen af te beelden?

Zwart en blank blijft een onderwerp dat terug komt. Ik word gezien als een rijkaard omdat ik in de mogelijkheid ben te reizen. Afgezien van een heel nieuw onderwerp of ik al dan niet rijk ben, ik ben zeer in trek als vrouw zijnde omdat ik blank ben. Regelmatig wordt me verteld dat iemand een ‘black monkey’ (een zwarte aap) is, of ze vragen me of ik vind dat een ander erg zwart is. Een heel kleurgamma komt dan aan de orde, van zwart, naar donkerbruin, over naar karamelkleurig tot uiteindelijk wit aan de orde komt. En mijn vraag ‘do you really think I am white?’ wordt versterkt door het laten zien van mijn driekleurige arm, iets dat iedereen wonderlijk interessant vindt ‘that’s because of the sun!’ Iedereen is het me eens: ik ben niet wit! En iedereen is het me eens: zij zijn niet zwart. Mijn Ortlieb tas, die is zwart. En trouwens, ik vind zwart een prachtige kleur, iets dat dankbaar in ontvangst wordt genomen door elke kleur Nigeriaan, hoewel nooit zwart zijnde.

Ik voel me altijd een betweterige schooljuffrouw als ik mezelf weer een les in de kleurenleer hoor opsommen waarbij ik me beperkt tot enkel degradaties in bruin. Het liefste zou ik zeggen dat het allemaal en helemaal niet belangrijk is, dat we toch hetzelfde zijn, maar zo zien zij dat niet anders zouden ze mij niet tot kleurdocent verheffen. Of elkander black monkey betitelen, hoe grappig dat ook bedoeld is. Kaaskop. Witneus. Ik zelf niet beter want ik benoem al die kleuren ook. Ik kijk ook als ik een blanke zie lopen. Black monkey, net zoals mensen zijn apen ook niet zwart. Staat een aap gelijk aan mens dat zwart is? Stommer zou zijn? Dom? De toon verraad een denigrerende opmerking. Zijn apen eigenlijk wel dom?

In een museum zag ik een grote vogel, gestileerd en niet naar werkelijkheid gevormd. Deze grote vogel heeft een kleine vogel in zijn enorme snavel vast gepakt. Ik vond dat altijd lief, vertederend, om een kleinere vogel te dragen, te ontzien van zijn zware inzet die voor de grote vogel een kleine moeite is. Echter, de werkelijke verklaring is heel anders.

Vroeger, toen Afrika nog niet ontdekt was door Europa, maar ook lang daarna nog, werden grote stukken land beheerd door koningen. Deze koningen en hun koninkrijken werden vorm gegeven in de grote gestileerde vogel. Deze obas, koningen waren onnoemlijk bruut, gewelddadig, moordlustig, gewetenloos, zeer wreed. Hun motto was niet om de kleinere vogel te dragen, te ontzien van zijn last, neen, deze diende opgeslokt te worden, te vernietigen. De kleine vogel is een ander koninkrijk dat overheerst dient te worden, opdat de grote vogel machtiger en alsmaar groter wordt. Wat ben ik toch naïef.

Dit te weten: zijn zwarten meer moordlustig dan blanken? Kende onze geschiedenis niet Hitler en Mussolini. Is een karamelkleurige Saddam het toonbeeld van liefde en genegenheid? Waren de zonnebloemkleurige Khmer Rouge zulke lievelingetjes? Of maakt minder scholing, een laagstaandere scholing misschien minder bewust dus gewelddadiger? Denkend aan fundamentalistische opleidingen. Of is een storing in de hersenen?

Waarom. Waarom. Waarom. Langer in Afrika, meer waarom’s. Slaven. Weer zo een topic. Zijn slaven een ontstaan van blanken? Ik dacht altijd van wel. Maar neen hoor, het waren diezelfde koningen, die grote gestileerde vogels, die hun eigen mannen tot slaven maakten. De zwakke slaven opofferde voor curieuze rituelen. Ik kom tot de ontdekking dat de Engelse kolonisten altijd met de vinger nagewezen worden, maar het de Afrikanen zelf waren die hier de oorsprong hebben. Maak hen dat anders? Slechter? Gewetenlozer?

Kan ik stellen dat wanneer je als inwoner van een land, van een continent zelfs, omringt door armoede, er alles aan wilt doen om dit te voorkomen. Als de verschillen tussen arm en rijk zo groot zijn, wil je dan niet proberen liever bij die ene kant te horen, die rijke kant. Geboren in een land waar bijna iedereen toereikendheid heeft geeft misschien minder reden tot jezelf verheffen. Is dit alleen te bereiken in een land waar de regering eerlijk is? Ik vrees van wel. Zittend op mijn fiets bedenk ik dat je als leider van een land eerlijk en oprecht kunt zijn, maar als de mensen om je heen dat niet zijn, wordt je gauw genoeg omver geworpen. Uit de weg geruimd. Overhoop geknald. Een zak eromheen en dumpen. Is het misschien mogelijk om ooit tot een geheel eerlijke en compleet oprechte regering te komen? Stel nu dat alle leden rondom de leider langzaam transformeren naar corruptieloze mensen, ooit, daar gaan natuurlijk járen overheen, maar zou dat kunnen?

Je kan een corrupte regering wel vermoorden, maar hoe ben je dan zelf als moordenaar? Vast geen Dalai Lama-achtig type…

Wij, blanken, kunnen dat ook, een corruptie loze regering. Ik kan stellen dat Afrika gemiddeld gezien ongeveer 70 jaar achter loopt op de Westerse wereld. Of anders gezegd: de Westerse wereld is ongeveer 30 jaar doorgeslagen in zijn kunde, zijn lust naar meer en beter en sneller. Zou het kunnen dat er een moment komt dat de leiders van Afrika, van Nigeria, een stadium bereiken van gehele eerlijkheid, omdat zij écht power to the people willen geven. Een mooie slogan die niet klopt, tenzij de people de regering is.

Waarom ook, is er zoveel oorlog in Afrika?

Is dat omdat men, behalve geldbelust, hebberig en niet opgeleid, niet ontwikkeld genoeg is? Staat de Afrikaan te ver af van waar hij oorspronkelijk vandaan komt? Of juist niet? Is hij te onontwikkeld? Of is dat juist positief? Is hij te hebberig? Is hij te egoïstisch? Is het hun religieuze achtergrond of stam dat hen leidt tot kortzichtigheid? Misschien een te strakke rechtlijnigheid van interpretaties? Is het onterechte armoede? Hoewel de Arabische landen zo sterk zijn. Afrika is ook rijk. Is het karakter dat iemand zwak maakt? Is een te lange onderdrukking hier de oorzaak? Is het overheersing? Waarom geen opstand? Dat vraag ik me regelmatig af, ‘waarom komen jullie niet in opstand?’ In Cameroon wordt deze vraag me gesnoerd, ik kan zulke vragen beter niet stellen, je kan daar beter niet over praten, ‘we hebben tenminste te eten, en we zijn gelukkig niet in oorlog, dat is voldoende.’ Vaak wordt een volk zoet gehouden met goede wegen, scholen en gezondheidszorg.

Waarom is er zoveel corruptie?

Deze vraag blijf maar opwellen, als een dikke krent in vadsige rijstepap. Waarom zijn de leiders zo inhalig? Waar ligt de oorspong? Misschien wel in een ver verleden waar de oba’s, de koningen, bloeddorstig en hebzuchtig waren, toen zij slaven hadden en meer en meer wilde veroveren. Zou jij zelf delen als je een stressvolle minister bent die bakken geld binnen haalt? Jouw tonnen met slinks binnen gesluisd geld zorgen ervoor dat je uit Afrika kunt emigreren, of beter: vluchten vanwege een corruptie schandaal. Jouw nooit uit te putten bankrekening zorgt ervoor dat je altijd in weelde leeft, ver van die arme boeren af. Of erger nog, van die mensen die toch alleen maar schooien. Van dat continent waar onderwijs niks voorstelt, maar jij slim bent en jezelf omhoog getrokken hebt. Niet dat je intellectueel of goed werkende hersencellen hebt, maar omdat je slinks bent. In een land als Nigeria heb je keuzes: accepteren of opstand. In veel landen is er geen keus. Opstand, echter, betekend vaak ook sterven. De keus is aan jou.

Zou jij delen? Zou jij je geld liever zien opgaan in zakken rijst waar nooit een resultaat uit voort gaat komen.

Heel glad ijs

Een nog fouter, en heel riskant onderwerp is slavenhandel. Het is niet goed om mensen uit te buiten, het is verkeerd om mensen (of dieren) te misbruiken om er zelf beter van te worden. Wat kan je doen als je gevangen wordt en als slaaf verhandeld? Je hebt twee keuzes: accepteren of opstand. Waarom zijn de zwarten vaak slaaf en niet de Arabieren bijvoorbeeld? Waarom zijn de Arabieren zo wreed? Waarom worden de Joden veroordeeld? Wat van de boeddhisten? Is het gelatenheid? Is gelatenheid een wenselijke eigenschap? Zie wat er met Nelson Mandela is gebeurd, hij kwam in opstand? Maar wat dan van de Hindoes, meesters in gelatenheid, vooral wat betreft de lagere klasse. Lagere kaste? Weer zo’n onderwerp, toch, jarenlang naar India te gaan laat me inzien waarom lagere kaste behandeld wordt zoals ze worden. Ik veroordeel het minder en snap het beter. Wat niet wil zeggen dat ik het goedkeur, maar wel begrijp.

Zittend op mijn harde Brooks zadel komen allerlei gedachten door mijn hoofd, vooral in Cameroon begint het te malen: Mandela! Opkomen, potverdorie! Vechten! De bevolking moet opkomen voor zijn rechten! Of is dat makkelijker gezegd? Wellicht beter iets krijgen van een regering dan in opstand komen en alles terug getrokken zien worden. Ongelijkheid. Het is allemaal zó oneerlijk in dit continent. In sommige ogen zie ik zoveel onderdrukking en ik wordt er helemaal treurig van. Daarom ben ik misschien wel zo dol op Nigeria waar trotse blikken en blijde oogopslagen de bevolking opsiert.

Is het slecht om slaaf te zijn? Slaaf heeft een hele negatieve klank. Ik vermoed dat ik in Mauritanië, waar slavenhandel pas is afgeschaft sinds 1981, nog een slaaf heb ontmoet. Tevreden en broederlijk werd er met hem om gegaan, hij deed het werk, ook mijn afwas, hoe ik ook protesteerde. Hij werd gerespecteerd, maar werkte. Is het dan slecht om slaaf te zijn? Het is pas slecht als  de één over de ander heerst, hem gebruikt, misbruikt om er zelf beter van te worden. Er is nog steeds slavernij, en altijd zijn het de donkere mensen. Waarom toch? Denk aan de Arabieren, toen en nu. In Dubai worden de Indonesiërs, Filipijnse en Indiërs vooral misbruikt. Terwijl de blanke ingehuurd worden voor ontwerpen en architectonische hoogstandjes. Misleidende aantrekkingskracht voor de donkere medemens, dromen die uitkomen voor de blanke medemens. Niets anders dan onderwijs ligt hier aan de oorsprong, als je het mij vraagt.

Laat ik er mee stoppen. Dit wordt een te langdradig en te ingewikkeld vraagstuk. Wellicht is Afrika niet mijn cup of tea. Of juist wel? Maar thee, thee is mij hier absoluut niet bevallen: Lipton zakjes vlug heen en weer getrokken in een mengeling van kokend water en gesuikerde gecondenseerde melk uit een blik.

Ik ben me wel bewust van de gevoeligheid van dit onderwerp en ik hoop dat ik niemand beledig want dat is niet mijn bedoeling. Ik wil alleen een aannemelijk antwoord, en misschien komt dat (n)ooit…

Terug zijnde in Nederland is er een afstand gekomen en lijkt het duidelijker. Afrika is niet gemotiveerd. Daarom is er een lage productie en dus een lage standaard. Maar moeten wij dit afkeuren? Moeten wij hun productie en hun kunnen afkeuren omdat wij anders gewend zijn? Wij bouwen wegen voor hen, zij kunnen ze niet onderhouden. Wij bouwen de ene waterput na de andere, het liefste voor elk gezin eentje. Egoïsme ontstaat. Ieder dorp het liefst ook een eigen school waardoor strijdt en afgunst in de hand wordt geholpen. Gambia is hier een perfect voorbeeld van: scholen als hebzucht. Scholen zonder fatsoenlijke leraren en waterputten te over. Waarom geen waterputten bouwen in de Sahara? Omdat daar geen zielige zwarte mensen wonen? Omdat daar geen eer te behalen valt? Hoe vaak horen wij niet dat Afrika arm is, dat er geen eten te vinden is, dat het allemaal bar slecht en vreselijk is. Dat is helemaal niet waar! Afrika is dit niet eens wanneer je onze meetlat ernaast legt!

Wat is er mis met ons?

Waarom voelen wij de behoefte om iedereen en alles te verheffen naar beter, meer en groter. Als je het omdraait zie je ook wel dat er nergens zoveel probleemkinderen zijn als in Europa. Ieder kind hier heeft iets. Als je hier niet in therapie zit dan is er pas echt iets mis met je. In Afrika is het nog niet in de mode om fobieën, angsten en manies te hebben. Bij ons wel want sja… we hebben tijd genoeg voor zulke dingen, machines hebben alles over genomen. Ook ons gevoel.

Nou ja, ik draaf weer door. Wat ik heb gezien is eigenlijk gewoon dat alle westerse zich best terug kunnen trekken uit Afrika. Er is niks mis met de Afrikaanse medemens, er is niks mis met zijn kunnen en zijn motivatie. Omdat het anders is dan wij, is het daarom niet slechter. Het enige wat zij nodig hebben is onderwijs: scholen met fatsoenlijke leraren opdat er slimme, krachtige kinderen ontstaan. Een jong krachtig volk dat corruptie omver kan werpen!

‘What we need is a revolution!’ ik heb het een paar keer gehoord en ik denk dat de Arabische lente helemaal geen slecht voorbeeld is, afgezien van al het moordende geweld. Ik vrees echter dat de zwarte Afrikaan daar nog te beduusd voor zijn, te onzeker, te bang voor sancties wellicht. Hoewel ik van vrede en pacifisme ben, lijkt het mij moeilijk om hiermee de corruptie omver te werpen. Hiervoor heb je Arabisch bloed nodig, opstand en ja, een revolutie! Niet om de Westerse hebzucht te winnen, maar om onderdrukking, oneerlijk verlopen verkiezingen, corruptie, prijsstijgingen, gebrek aan politieke vrijheid en werkloosheid omver te werpen.

Wat voor zin heeft het dan dat wij zakken graan en rijst uitdelen in een land dat zo vruchtbaar is dat enorme bierfabrieken zomaar uit de grond groeien? Wat voor zin heeft het om wegen te bouwen waarop afgedankte vrachtwagens razen, vaak vol bier, op een wegdek dat binnen de kortste keren terug naar zijn originele staat transformeert. Waarom betonnen huizen bouwen, toiletten aanleggen terwijl hun natuurlijke manier van bouwen veel comfortabeler is? Waarom bouwen liefdadigheidsmedewerkers geen betonnen hutten in Jemen? Waarom zijn er geen missionarissen in Saoedi Arabië? Omdat de rijke sterker zijn!

Opnieuw: scholing en onderwijs lijkt mij de sleutel tot groei. Ik ontmoette iemand van de Peace Corps, zij leert de bevolking over voedingswaarden en verbouwen van land. Geen gek idee als je woont in een land waar werkelijk alles groeit en waar toch heel veel geïmporteerd wordt. Toch opvallend dat de mensen in Afrika dit verleerd zijn, maar dat is weer een ander onderwerp. Mijn conclusie is dat er niets mis is met de Afrikaan. Helemaal niet! Het zijn wij die ons ermee bemoeien en in vergelijking lijkt het dan allemaal minder. Maar niets is minder waar. Wat wij verloren zijn, hebben zij vaak nog weten te behouden. We doorgaan allemaal stadia en wij zijn te ver doorgedreven, alweer op zoek naar de bron. De bron waar zij nog dichterbij staan, al zullen vele dat niet meer beseffen. Ik reis omdat ik bij die bron wil zijn, en een enkeling begrijpt me…

Give a man a fish and feed him for a day. Teach a man to fish and feed him for life

Waarom willen wij dit continent in ons ritme vormen? Er zijn hier zoveel missionarissen, zoveel NGO’s. Waarom willen wij, want anders zouden hier niet zoveel blanken zijn, dat de Afrikaan in ons spoor volgt? En het liefste snel, nú. Dat kan helemaal niet. Is ons ritme niet veel te hoog? Men rijdt hier auto’s, zoveel is waar, maar vraag niet hoé. De meeste bruggen zijn gebouwd door het buitenland. Zie je wat ik bedoel? Dat is zoiets als een snelkookpan willen hebben maar geen vuur bezitten. Ben ik te pessimistisch als ik zeg dat de globalisering Afrika helemaal naar de knoppen helpt. Als je ziet hoeveel hout hier wordt gekapt. Het oerwoud in Cameroon waardoorheen een weg is gekapt, is zo oud, zo dicht, zo intens. Stukken verdwijnen beetje bij beetje. Ladingen geurend hardhout. Voor onze kastjes, om onze overdaad aan spulletjes in op de bergen. Ik snap daarom fundamentalisten beter. Reizende door het Afrikaanse en het Indiase continent laat mij veel beter begrijpen waarom zij zijn zoals ze doen voortkomen. Weg met die zogenaamde luxe, terug naar de grondbeginselen. De basis en zijn natuur, herders, ezels en een kar…

Ik vermoed dat Afrika te snel is moeten gaan veranderen. Dansend naar de pijpen van anderen, hebberig gemaakt door luxe uit andere continenten. Afrika mist, zo fietsend aan de oppervlakte, cultuur. Kleding is vaak smakeloos en op seks gericht. Gebouwen zijn zonder historische rijkdom. Ik kom niet veel bewustzijn tegen, er is veel afwachten, ook veel willen. Ik mis de diep gewortelde tradities. Daarintegen heeft Afrika wel zijn levenslust weten te behouden. Mensen dansen gewoon nog op straat, bij hun stalletje waar ze oude schoenen verkopen, schoenen die wij niet meer willen omdat ze uit de mode zijn. Afrikanen zijn vaak heel humoristisch. Hoop, geduld en blijdschap zijn sleutelwoorden. Het ontbreken van haast is bijna overal nog een prachtige eigenschap, een eigenschap waar ik eens bijna om ontslagen ben. Er is veel meer zonnenschijn, meer expressie op de gezichten ook. Een expressie die ik eigenlijk niet meer zie bij Afrikanen zodra ze in Europa wonen. De Afrikaan weet van weinig veel te maken, zie hoe inventief zij met cassava zijn. Afrikanen, klunziger ook, doch schattiger. De Afrikaan is behept met prachtige lijven, mist ze niet in de verleiding komen van de begeerte der rijkdom, zij bezitten glanzende huiden en een krachtige gezondheid. Ik kan eindeloos blijven kijken naar de vrouwen hun gespierde armen, de mannen hun gespierde buiken. Ritmisch, sociaal, behulpzaam, kleurrijk. Wat de Afrikaanse man kan dragen aan kledingkeuze zouden clowneske setjes zijn bij ons, echter, de Afrikaanse man blijft prachtig mannelijk!

Zoals ik las in National Geographic, een artikel over Aboriginals, zwarte Australiërs: het grootste gedeelte van de wereld had 10.000 jaar de tijd om te wennen aan de cadans van een sedentaire landbouw samenleving. Waar geduld, planning en behoud de sleutelwoorden voor overleving waren. De Aboriginals (en ik lees dan ook ‘de Afrikaan’) werden geacht, een onmogelijke opgave, om dit overnacht te veranderen. Een onaflatende hoeveelheid producten en ongelimiteerde hoeveelheden alcohol staat gelijk aan een ramp! Hetzelfde met geraffineerde suikers, en in Afrika geconsenseerde melk en mayonaise en boter; obesitas en diabetes volgen al gauw.

Als zij verandering willen vragen zij dit zelf wel. Of niet. Kijkend naar de film ‘Constant Gardener’ maakt je droevig. De Westerse farmaceutische bedrijven die medicijnen testen en met veel winst verkopen. De bevolking geen keus latende, ze onderdrukt. Slavernij: onvrijheid met gemis van staatkundige en burgerlijke rechten.

Met onze ‘hulp’ verlammen wij ze alleen maar. Fietsende door Afrika laat me een heel andere realiteit zien. Ik ben dankbaar waar ik vandaan kom, maar besef ook dat onze welvaart vele valkuilen kent….

Afrika, om af te sluiten, zijn sterke kanten zie ik beter nu ik er vandaan ben. Het volk is krachtig, buigzaam en uitbundig. Zij weten te blijven dansen en zingen. Zij weten te leven, een leven te leiden met heel weinig. Zij zijn sterk. En er is zeker spiritualiteit, iets dat ik sterk begon te missen, het is alleen niet aan de oppervlakte, uitgeroeid door kolonisatie wellicht, door oorlog en opstanden. De vrouwen van Afrika zijn wederom de sterke ruggengraat van dit continent. Als blanke fietser zie ik maar een klein deel en word ik heel anders benaderd dan, om wat te noemen, een blanke zuster die werkt in de bush. Afrika is het langzame kind in de klas en zal nooit de snelheid van de Westerse wereld halen, en daar zijn ze mee gezegend, was het niet dat ze door vele handen wel die kant op gedrukt worden. De kracht van Afrika lijkt gestolen, ontwricht, gedood. Hij is er maar je moet diep duiken…

En wat de seks betreft, ik hoor later dat dat gewoon een soort toetje na een hoofdmaaltijd is. Seks hoort erbij, als afsluiting van een dag, daar moeten wij gewoon niet zo zwaar aan tillen… ik ben dus veel en veel te streng geweest voor mijzelf, geen één zwart toetje genomen te hebben, ben ik nu zelf ook discriminerend geweest?

Ik vrees van wel…